Het project Duurzame Moleculen is in het leven geroepen om een versnelling te realiseren in de productie en toepassing van duurzame moleculaire energiedragers in Nederland. Waar in de energietransitie vooral is ingezet op duurzame elektriciteit, blijft de rol van duurzame moleculen zoals waterstof, biomethaan en biofuels nog onderbelicht. Dit terwijl ruim 80% van het Nederlandse eindverbruik bestaat uit moleculaire energiedragers, die nu nog grotendeels fossiel zijn. Onder aanvoering van InVesta werd met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) een meerjarig demonstratie- en innovatieprogramma gestart om hierin verandering te brengen.
Het project bracht bedrijven, kennisinstellingen en overheden bijeen rondom vier innovatieve demonstratietrajecten. Gezamenlijk droegen zij bij aan de ontwikkeling van technologieën, de opbouw van kennis en infrastructuur, en het opleiden van nieuwe professionals.
Doelstellingen
Het project Duurzame Moleculen richtte zich op drie hoofddoelen:
- Het produceren van duurzame moleculen via innovatieve thermochemische en biologische routes.
- Het opdoen van kennis en ervaring om technologieën op te schalen tot commercieel niveau.
- Het actief betrekken van studenten in de ontwikkeling van deze technologieën, met inzet op onderwijs en arbeidsmarktvernieuwing.
Het project omvatte vier deelprojecten:
- De productie van energiekorrels uit agrarische reststromen (Methaplanet)
- CO2-afvang uit biogas via algenkweek (Sustenso)
- Productie van waterstof uit biomassa (GP Groot / HYNOCA)
- Vergassing van zeewier tot syngas (TNO / Inholland)
Activiteiten en partners
InVesta was penvoerder van het project en vervulde een faciliterende rol. Het expertisecentrum in Alkmaar stelde gedeelde infrastructuur beschikbaar voor onderzoek, testfaciliteiten en huisvesting. Daarnaast werd het ecosysteem van samenwerkende partijen verder versterkt. InVesta werkte onder meer samen met TNO, Hogeschool Inholland, Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord, New Energy Coalition, TAQA en IDEA.
Sustenso ontwikkelde een installatie waarbij CO2 uit biogas wordt afgevangen en benut voor de groei van algen (Spirulina). De reactor werd met succes getest in de hal van InVesta. De resultaten tonen aan dat algen effectief CO2 kunnen vastleggen, waarmee Sustenso een waardevolle stap zet richting circulaire biogasproductie.
Methaplanet produceerde hoogwaardige energiekorrels uit paardenmest, bedoeld om de output van vergisters te verhogen. Hoewel de installatie door netcongestie niet op InVesta kon worden geplaatst, werd het concept met succes getest in Frankrijk. Inmiddels heeft Methaplanet financiering ontvangen voor verdere opschaling in Nederland.
TNO en Hogeschool Inholland onderzochten de vergassing van zeewier via een superkritisch watervergassingssysteem. Hoewel de installatie door technische beperkingen niet volledig operationeel werd tijdens het project, leverden studenten waardevol onderzoek naar de toepasbaarheid van zeewier(residuen) voor energieproductie.
GP Groot, in samenwerking met Haffner Energy, Rebel Group en INB Group, richtte zich op de productie van waterstof uit biomassa met behulp van de HYNOCA-technologie. Hoewel ook dit project te maken kreeg met netcongestie, zijn er voorbereidingen getroffen voor toekomstige realisatie, onder andere binnen het Europese REFORMERS-project.
Hogeschool Inholland speelde daarnaast een sleutelrol in het betrekken van studenten bij de projecten. Via stages, afstudeeropdrachten en multidisciplinaire onderzoeksgroepen leverden studenten concrete bijdragen aan data-analyse, systeemontwikkeling en businesscases. Dit sloot aan bij de bredere onderwijstransitie richting duurzaamheid.
Resultaten- Demonstratie van een werkende fotobioreactor voor CO2-afvang via algen (Sustenso)
- Proof-of-concept van een energiekorrel-productieproces met verhoogde biogasoutput (Methaplanet)
- Inrichting en ingebruikname van een innovatief expertisecentrum in Alkmaar (InVesta)
- Kennisopbouw en studentbetrokkenheid bij zeewiervergassing en businessmodellen (TNO & Inholland)
- Ontwikkeling van regionale samenwerkingsstructuren en een blijvend netwerk van technologiepartners
Toekomst
Het EFRO-project heeft een belangrijke impuls gegeven aan de transitie naar duurzame moleculen. Zo:
- werd bijgedragen aan CO2-reductie via algenkweek,
- werd het potentieel van vergassings- en vergistingstechnologieën onderbouwd,
- en werden samenwerkingsverbanden verstevigd tussen bedrijfsleven, onderwijs en overheid.
Daarnaast heeft het project de regio Alkmaar internationaal op de kaart gezet als proeftuin voor groene moleculen. Het InVesta-gebouw functioneert inmiddels als ontmoetingsplek en testlocatie voor start-ups, scale-ups en consortia die werken aan de energietransitie. Naar verwachting leidt dit op termijn tot nieuwe vestigingen, installaties en honderden extra arbeidsplaatsen in de regio.
De geleerde lessen uit het project – onder meer over netcapaciteit, samenwerking en timing van onderwijs – vormen een waardevolle basis voor toekomstige innovaties. De ambitie om in 2030 twee miljard m3 aan duurzame moleculen te produceren komt met deze projecten stap voor stap dichterbij.
